CHẤN THƯƠNG CƠ GÂN KHEO | Bác Sĩ CK2 Trần Văn Dương (TP.HCM)

CƠ GÂN KHEO LÀ GÌ?

Cơ gân kheo là nhóm ba cơ nằm ở mặt sau đùi (cơ bán gân, cơ bán màng và cơ nhị đầu đùi), bắt đầu từ xương chậu, chạy qua khớp gối và bám vào cẳng chân. Chúng giúp duỗi chân và gập gối.

TÌNH TRẠNG CHẤN THƯƠNG CƠ GÂN KHEO / CĂNG CƠ GÂN KHEO

Căng Cơ Gân Kheo là tình trạng cơ bị kéo căng, rách một phần hoặc toàn bộ, thường xảy ra ở bụng cơ hoặc nơi cơ nối với gân. Tổn thương được chia làm 3 mức độ: độ 1 (nhẹ, hồi phục nhanh) đến độ 3 (rách hoàn toàn, phục hồi lâu). Trường hợp nặng có thể làm đứt gân khỏi xương, kèm theo mảnh xương bong ra.

NGUYÊN NHÂN CHẤN THƯƠNG CƠ GÂN KHEO / CĂNG CƠ GÂN KHEO

Căng Cơ Gân Kheo chủ yếu do quá tải cơ - khi cơ bị kéo căng quá mức hoặc đột ngột, đặc biệt trong các động tác chạy nước rút. Lúc này, cơ vừa bị kéo dài vừa chịu lực lớn để đẩy cơ thể về phía trước, dễ dẫn đến chấn thương hoặc thậm chí đứt gân.

CHẨN ĐOÁN CHẤN THƯƠNG CƠ GÂN KHEO / CĂNG CƠ GÂN KHEO

Căng Cơ Gân Kheo thường bắt đầu khi người bệnh đau đột ngột sau đùi trong lúc vận động. Bác sĩ Dương sẽ:

• Hỏi về chấn thương và triệu chứng.
• Khám lâm sàng: kiểm tra vùng đùi tìm các triệu chứng đau, sưng, bầm tím hoặc yếu cơ.
• Chỉ định chẩn đoán hình ảnh nếu cần:
  • X-quang: phát hiện đứt gân có kèm theo tổn thương xương .
  • MRI: đánh giá chi tiết mức độ tổn thương mô mềm và cơ gân kheo.

ĐIỀU TRỊ CHẤN THƯƠNG CƠ GÂN KHEO / CĂNG CƠ GÂN KHEO

Mục tiêu của Bác sĩ Dương điều trị Căng Cơ Gân Kheo là giúp người bệnh phục hồi nhanh và trở lại hoạt động bình thường, đồng thời phòng ngừa chấn thương tái phát.

1. Điều Trị Không Phẫu Thuật Chấn Thương Cơ Gân Kheo

Đa số các trường hợp chấn thương gân kheo đều lành lại rất tốt với phương pháp điều trị đơn giản, không cần phẫu thuật.

a. Nghiệm pháp RICE

Là viết tắt của Rest (Nghỉ ngơi), Ice (Chườm đá), Compression (Nén) và Elevation (Nâng cao).

• • Rest - Nghỉ ngơi: Nghỉ ngơi hoàn toàn khỏi hoạt động gây căng cơ. Bác sĩ có thể đề nghị sử dụng nạng để tránh đè nặng lên chân.
  • Ice - Chườm Đá: Chườm trong 20 phút mỗi lần, nhiều lần trong ngày, dùng khăn hoặc túi nilon, không đặt đá trực tiếp lên da.
  • Compression - Nén: Đeo băng ép đàn hồi để ngăn ngừa sưng tấy và mất thêm máu
  • Elevation - Nâng cao: Để giảm sưng, hãy ngả người ra sau và kê chân cao hơn trái tim khi nghỉ ngơi.

b. Bất động

Bác sĩ Dương có thể đề nghị bệnh nhân đeo nẹp đầu gối trong một thời gian ngắn để giúp chân lành lại.

c. Vật lý trị liệu

Khi bớt đau và sưng, có thể bắt đầu tập vật lý trị liệu để phục hồi phạm vi chuyển động và sức mạnh cho cơ. Các bài tập kéo giãn nhẹ nhàng sẽ cải thiện phạm vi chuyển động, các bài tập tăng cường sức mạnh sẽ dần dần được bổ sung. Bác sĩ sẽ trao đổi về thời điểm an toàn để quay lại hoạt động thể thao.

2. Điều Trị Phẫu Thuật Chấn Thương Cơ Gân Kheo

a. Khi nào cần phẫu thuật

• • Bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật nếu có tình trạng gân bị đứt hoàn toàn, tức là gân bị tách khỏi xương.
  • Rách gân kheo gần (gắn với xương chậu) thường gặp hơn rách gân kheo xa (gắn với xương chày).
  • Rách tại bụng cơ thường không cần phẫu thuật.

b. Quá trình phẫu thuật

• • Gân bị đứt sẽ được kéo trở lại vị trí cũ.
  • Bác sĩ sẽ loại bỏ mô sẹo (nếu có) và dùng neo, một thiết bị nhỏ, để gắn lại gân vào xương.

c. Giai đoạn hồi phục sau mổ

• • Tránh tì lực lên chân sau phẫu thuật:
  • Sử dụng nạng để hỗ trợ di chuyển.
  • Có thể cần đeo nẹp giữ gân ở vị trí thư giãn.
  • Thời gian dùng nạng và nẹp tùy vào mức độ chấn thương.

d. Chương trình vật lý trị liệu

• • Bắt đầu bằng các bài kéo giãn nhẹ để tăng độ linh hoạt.
  • Dần dần thêm bài tập tăng sức mạnh cơ gân kheo.

e. Thời gian phục hồi

• • Phẫu thuật gân kheo gần: mất ít nhất 6 tháng để phục hồi hoàn toàn.
  • Phẫu thuật gân kheo xa: thường phục hồi trong khoảng 3 tháng.f.

f. Lưu ý quan trọng

• • Chỉ quay lại chơi thể thao khi có chỉ định của bác sĩ.
  • Tái phát chấn thương có thể gây tổn thương vĩnh viễn và dẫn đến bệnh lý mãn tính.
  • Tuân thủ đầy đủ phác đồ điều trị để phục hồi an toàn và ngăn ngừa tái phát.