SƠ LƯỢC VỀ PHẪU THUẬT THAY KHỚP GỐI
Bác sĩ Chuyên khoa 2 Trần Văn Dương có thể đề nghị Thay Khớp Gối toàn phần hoặc một phần. Quyết định phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của Viêm Khớp Gối. Phẫu thuật thay khớp gối loại bỏ xương, sụn bệnh và thay bằng khớp nhân tạo.
THAY KHỚP GỐI GIÚP GIẢM ĐAU VÀ PHỤC HỒI NHANH
Phẫu thuật Thay Khớp Gối được chỉ định sử dụng cho những người bị thoái hóa khớp hoặc viêm khớp dạng thấp. Đơi khi do chấn thương, hoặc do tình trạng biến dạng vừa phải ở đầu gối. Phẫu thuật Thay Khớp Gối giúp giảm đau và phục hồi chức năng đầu gối bị tổn thương. Phẫu thuật này được khuyến nghị khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả.
Bác sĩ CKII Trần Văn Dương (TP.HCM) minh họa quy trình phẫu thuật Thay Khớp Gối
BS DƯƠNG TƯ VẤN CÁCH KÉO DÀI TUỔI THỌ KHỚP NHÂN TẠO
Tuổi thọ khớp nhân tạo có giới hạn. Tuổi thọ khớp nhân tạo phụ thuộc vào cân nặng và vận động của bệnh nhân. Bác sĩ Chuyên khoa 2 Trần Văn Dương khuyên:
- Duy trì cân nặng hợp lý
- Tập luyện đều đặn sau phẫu thuật thay khớp gối
- Người bệnh nên tránh các hoạt động mạnh như chạy hoặc nhảy.
- Hạn chế va chạm giúp bảo vệ khớp nhân tạo tốt hơn.
- Tuân thủ hướng dẫn phục hồi và chăm sóc sau phẫu thuật rất quan trọng.
- Làm đúng theo lời bác sĩ giúp khớp bền và hoạt động hiệu quả.
- Chăm sóc định kỳ giúp kéo dài tuổi thọ khớp nhân tạo.
- Theo dõi thường xuyên giúp phát hiện sớm các vấn đề về khớp.
BS DƯƠNG NHẤN MẠNH TẬP LUYỆN SỚM RẤT QUAN TRỌNG
Tập luyện đều đặn sau phẫu thuật Thay Khớp Gối đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình phục hồi. Các bài tập giúp bệnh nhân lấy lại sức mạnh cho cơ quanh khớp và cải thiện khả năng vận động. Nhờ đó, người bệnh có thể sớm quay trở lại sinh hoạt thường ngày.
Bác sĩ Chuyên khoa 2 Trần Văn Dương khuyên bệnh nhân nên bắt đầu luyện tập càng sớm càng tốt.
- Mỗi ngày nên tập từ 20 đến 30 phút
- Chia thành 2 – 3 lần/ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.
- Đi bộ nhẹ nhàng khoảng 30 phút, 2 – 3 lần/ngày trong giai đoạn đầu giúp hỗ trợ phục hồi tối ưu.
Trong bài viết này, bạn sẽ được giới thiệu các bài tập thay khớp gối phổ biến và hiệu quả.
Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi bắt đầu bất kỳ bài tập nào.
BÁC SĨ DƯƠNG HƯỚNG DẪN BÀI TẬP NHẸ GIAI ĐOẠN SỚM SAU MỔ
Ngay sau khi Thay Khớp Gối, việc bắt đầu vận động nhẹ nhàng rất quan trọng. Các động tác đơn giản giúp tăng tuần hoàn máu đến chân và bàn chân. Điều này giúp giảm nguy cơ hình thành cục máu đông sau phẫu thuật. Tập vận động sớm còn tăng cường sức mạnh cơ bắp và cải thiện cử động khớp gối.
Bác sĩ Dương thường khuyên bệnh nhân nên bắt đầu tập càng sớm càng tốt, thậm chí ngay khi còn nằm tại phòng hồi sức sau mổ. Dù ban đầu có thể hơi khó chịu, nhưng tập luyện sớm giúp phục hồi nhanh hơn và giảm cảm giác đau tự nhiên.
1. GỒNG CƠ ĐÙI
Đây là bài tập đơn giản nhưng rất quan trọng để kích hoạt lại cơ đùi sau mổ.
Cách thực hiện:
- Nằm thẳng trên giường, giữ căng cơ đùi sao cho gối hơi ép xuống giường.
- Giữ căng cơ trong khoảng 5 đến 10 giây, sau đó thả lỏng.
- Thực hiện khoảng 10 lần trong 2 phút, rồi nghỉ 1 phút.
- Lặp lại chu kỳ này đến khi bạn cảm thấy cơ đùi bắt đầu mỏi.
=> Bác sĩ Dương thường khuyến khích bệnh nhân tập bài gồng cơ đùi này nhiều lần trong ngày để giúp cơ đùi khỏe lại sớm và hỗ trợ việc đi lại sau mổ.
Bài tập gồng cơ đùi sau phẫu thuật Thay Khớp Gối
2. NÂNG CHÂN THẲNG
Đây là bài tập giúp cơ đùi hoạt động trở lại và hỗ trợ khớp gối hồi phục tốt hơn.
Cách thực hiện khi nằm:
- Nằm trên giường, gối duỗi thẳng hoàn toàn. Siết căng cơ đùi giống như bài gồng cơ đùi.
- Nhẹ nhàng nâng chân lên cách mặt giường vài cm và giữ trong 5 - 10 giây.
- Sau đó hạ xuống từ từ.
- Lặp lại nhiều lần cho đến khi cảm thấy cơ đùi mỏi.
- Thời gian thực hiện: khoảng 3 phút.
Bạn cũng có thể tập khi đang ngồi:
- Ngồi thẳng, siết cơ đùi và giữ chân duỗi thẳng mà không để chân chạm sàn.
- Giữ vài giây rồi thả lỏng, lặp lại nhiều lần.
- Tập định kỳ mỗi ngày để giúp cơ đùi hồi phục nhanh chóng.
=> Bác sĩ Dương lưu ý: Đây là bài tập quan trọng giúp bạn sớm đi lại vững vàng hơn sau mổ.
Bài tập nâng chân thẳng sau phẫu thuật Thay Khớp Gối
3. GẬP DUỖI CỔ CHÂN
Đây là bài tập nhỏ nhưng rất quan trọng để ngăn ngừa tụ máu và giảm sưng sau phẫu thuật.
Cách thực hiện:
- Nằm hoặc ngồi thoải mái, cử động bàn chân lên - xuống nhịp nhàng bằng cách co cơ cẳng chân.
- Mỗi lần tập khoảng 2-3 phút, nên lặp lại 2-3 lần mỗi giờ, đặc biệt trong thời gian nằm viện.
- Một mẹo nhỏ từ Bác sĩ Dương: “Cứ mỗi lần quảng cáo trên Ti-vi là một cơ hội để bạn tập bài này!”
=>Tiếp tục thực hiện bài tập này đều đặn mỗi ngày cho đến khi hết sưng vùng cổ chân và cẳng chân.
Bài tập gập duỗi cổ chân sau phẫu thuật Thay Khớp Gối
4. DUỖI THẲNG GỐI CÓ KHĂN LÓT
Bài tập này giúp bạn duỗi gối tối đa, hỗ trợ cải thiện biên độ vận động và giảm cứng khớp sau mổ.
Cách thực hiện:
- Nằm ngửa, đặt một chiếc khăn cuộn nhỏ dưới gót chân, sao cho gót không chạm giường.
- Căng cơ đùi, cố gắng ép mặt sau của gối xuống giường.
- Giữ tư thế duỗi tối đa trong 5-10 giây, sau đó thư giãn.
- Lặp lại nhiều lần cho đến khi cảm thấy cơ đùi mỏi.
- Thời gian tập khoảng 3 phút.
=> Bác sĩ Dương lưu ý: Đây là bài tập đơn giản nhưng rất hiệu quả để giúp gối bạn thẳng hoàn toàn và ngăn ngừa co rút sau mổ.
Bài tập duỗi thẳng gối có khăn lót sau phẫu thuật Thay Khớp Gối
5. GẬP GỐI TRÊN GIƯỜNG
Đây là bài tập giúp bạn lấy lại khả năng gập gối, tăng biên độ vận động và chuẩn bị cho các hoạt động như ngồi ghế, lên xuống cầu thang.
Cách thực hiện:
- Nằm trên giường, từ từ trượt bàn chân về phía mông để gập gối.
- Gót chân vẫn giữ sát mặt giường trong suốt động tác.
- Khi gối đã gập hết mức có thể, giữ tư thế này khoảng 5-10 giây.
- Sau đó, duỗi chân thẳng ra lại.
- Lặp lại động tác cho đến khi cảm thấy cơ mỏi hoặc đạt được biên độ gập tốt.
- Bài tập này nên kéo dài khoảng 2 phút.
Bác sĩ Dương thường hướng dẫn bệnh nhân kiên trì với bài tập gập gối trên giường mỗi ngày để sớm ngồi, đứng và đi lại linh hoạt hơn sau phẫu thuật Thay Khớp Gối
6. GẬP GỐI KHI NGỒI CÓ HỖ TRỢ
Khi bạn đã có thể ngồi thoải mái, đây là bài tập hữu ích để tiếp tục cải thiện độ gập của gối và tăng dần độ linh hoạt.
Cách thực hiện:
- Ngồi ở mép giường hoặc ghế có tựa vững, chân phẫu thuật đặt phía trước.
- Dùng chân lành đặt phía sau gót chân mổ để tạo điểm tựa.
- Từ từ trượt chân mổ ra sau để gập gối nhiều nhất có thể.
- Giữ tư thế gập trong 5-10 giây, sau đó thả lỏng.
- Lặp lại nhiều lần cho đến khi bạn cảm thấy mỏi hoặc đạt được biên độ gập mong muốn.
- Thời gian tập khoảng 2 phút.
Bác sĩ Dương thường hướng dẫn bài tập gập gối khi ngồi có hỗ trợ này để giúp khớp gối dẻo dai hơn mỗi ngày sau phẫu thuật Thay Khớp Gối
7. GẬP GỐI KHI NGỒI KHÔNG CÓ HỖ TRỢ
Bài tập này giúp bạn tự rèn luyện khả năng gập gối mà không cần dùng lực từ chân lành, giúp chuẩn bị tốt hơn cho việc đứng lên, ngồi xuống và di chuyển hằng ngày.
Cách thực hiện:
- Ngồi trên ghế hoặc mép giường, chân phẫu thuật đặt sao cho bàn chân vừa chạm sàn.
- Giữ đùi tựa trên ghế, từ từ trượt thân người về phía trước, điều này sẽ giúp tăng độ gập gối.
- Giữ tư thế gập trong 5-10 giây, sau đó duỗi chân thẳng ra.
- Lặp lại nhiều lần cho đến khi cảm thấy mỏi hoặc đạt được độ gập mong muốn.
- Bài tập này nên thực hiện trong khoảng 3 phút.
Bác sĩ Dương thường khuyến khích bệnh nhân kiên trì với bài tập "gập gối khi ngồi không có hỗ trợ" này sau phẫu thuật Thay Khớp Gối
BS DƯƠNG HƯỚNG DẪN ĐI LẠI, VẬN ĐỘNG SỚM SAU PHẪU THUẬT
Ngay sau phẫu thuật thay khớp gối, BS Dương khuyến khích bạn đi lại nhẹ nhàng trong phòng và sinh hoạt cơ bản hằng ngày. Những hoạt động đơn giản này giúp phục hồi chức năng khớp, tăng sức mạnh cơ bắp và cải thiện khả năng vận động hiệu quả.
BÁC SĨ TRẦN VĂN DƯƠNG HƯỚNG DẪN CÁC BÀI TẬP NÂNG CAO
1. GẬP GỐI KHI ĐỨNG
Bài tập này giúp bạn tăng cường sức cơ và cải thiện khả năng gập duỗi khớp gối trong tư thế đứng - rất cần thiết để quay lại sinh hoạt hằng ngày.
Cách thực hiện:
- Đứng thẳng, vịn vào khung tập đi hoặc nạng để giữ thăng bằng.
- Nâng nhẹ đùi, sau đó gập gối hết mức có thể.
- Giữ trong 5-10 giây, rồi từ từ duỗi chân xuống, chạm gót xuống đất trước.
- Lặp lại nhiều lần đến khi bạn cảm thấy mỏi.
- Thực hiện bài tập này trong khoảng 2 phút mỗi lần.
Bác sĩ Dương khuyên bệnh nhân nên tập bài gập gối khi đứng này đều đặn mỗi ngày sau phẫu thuật Thay Khớp Gối để tăng sự linh hoạt cho khớp và sẵn sàng bước đi vững vàng
2. GẬP GỐI CÓ HỖ TRỢ BẰNG KHĂN
Bài tập này giúp bạn tăng dần độ gập của khớp gối bằng cách dùng khăn hỗ trợ để tạo thêm lực kéo nhẹ, rất phù hợp khi bạn muốn cải thiện biên độ vận động mà chưa thể tự gập tối đa.
Cách thực hiện:
- Nằm ngửa thoải mái trên giường.
- Quấn một chiếc khăn dài và mềm quanh bàn chân phẫu thuật.
- Dùng tay kéo nhẹ khăn về phía người, giúp gập gối từ từ và sâu hơn.
- Giữ tư thế gập khoảng 5-10 giây, sau đó thả lỏng.
- Lặp lại nhiều lần đến khi cảm thấy mỏi.
- Mỗi lần tập kéo dài khoảng 2 phút.
=> Bác sĩ Dương lưu ý: Bạn chỉ nên kéo nhẹ, không nên cố gắng quá sức gây đau. Tập đều đặn mỗi ngày sẽ giúp gối bạn gập tốt hơn mà không cần ép mạnh.
Bài tập gập gối có hỗ trợ bằng khăn sau phẫu thuật Thay Khớp Gối
3. BÀI TẬP KHÁNG LỰC VỚI TẠ NHẸ
Khi khớp gối của bạn đã hồi phục tốt hơn (khoảng 4-6 tuần sau mổ), bạn có thể bắt đầu tập thêm với tạ nhẹ để tăng sức mạnh cho cơ chân.
Cách thực hiện:
- Đeo tạ nhỏ quanh mắt cá chân, sau đó lặp lại các bài tập đã quen thuộc như nâng chân, duỗi gối, gập gối…
- Nên bắt đầu với tạ từ 0.5-1kg, sau đó tăng dần theo sức chịu đựng của cơ thể.
- Bác sĩ Dương thường nhắc bệnh nhân rằng: Tập với tạ đúng thời điểm sẽ giúp khớp gối khỏe hơn, vững hơn - nhưng không nên nóng vội, chỉ bắt đầu khi bác sĩ khuyến cáo.
4. ĐẠP XE TẠI CHỖ HỖ TRỢ PHỤC HỒI KHỚP GỐI
Sau vài tuần phẫu thuật, khi khớp gối đã ổn định hơn, đạp xe tại chỗ là một lựa chọn tuyệt vời để giúp bạn lấy lại sức cơ và độ linh hoạt cho khớp.
Cách thực hiện:
- Điều chỉnh yên xe sao cho khi chân bạn đặt lên bàn đạp, gối gần như duỗi thẳng hoàn toàn ở vị trí thấp nhất.
- Bắt đầu bằng cách đạp lùi (đạp ngược chiều kim đồng hồ).
- Khi cảm thấy gối đạp lùi thoải mái, bạn có thể bắt đầu đạp tới bình thường.
- Tập 10-15 phút mỗi lần, 2 lần mỗi ngày, sau đó tăng dần lên 20-30 phút, 3-4 lần mỗi tuần.
- Sau khoảng 4-6 tuần, bạn có thể bắt đầu tăng nhẹ lực cản của xe đạp để rèn cơ tốt hơn.
Bác sĩ Dương thường gợi ý bài tập đạp xe sau phẫu thuật Thay Khớp Gối cho những bệnh nhân muốn phục hồi nhanh mà vẫn nhẹ nhàng, an toàn cho khớp
XỬ LÝ KHI BỊ ĐAU HOẶC SƯNG SAU TẬP LUYỆN
Trong quá trình hồi phục sau thay khớp gối, cảm giác đau nhẹ hoặc sưng sau khi tập là điều hoàn toàn bình thường, nhất là khi bạn mới bắt đầu các bài tập.
Làm gì khi bị đau hoặc sưng?
- Kê chân cao lên để giảm sưng.
- Chườm đá lên vùng gối trong 20 phút, sau đó nghỉ 20 phút.
- Lặp lại chu kỳ này trong khoảng 2 giờ nếu cần.
Kê chân cao lên để giảm sưng do tập luyện sau phẫu thuật Thay Khớp Gối
Lưu ý:
- Việc tập luyện đúng cách sẽ giúp bạn ngày càng bớt đau và tăng vận động.
- Nếu cảm thấy đau nhiều, sưng kéo dài hoặc khó cử động, hãy liên hệ ngay với Bác sĩ Dương để được kiểm tra lại.
=> Bác sĩ Dương nhấn mạnh: Đau vừa phải là tín hiệu cho thấy bạn đang tập đúng, nhưng đừng nóng vội mà cố gắng quá sức.
LỜI KHUYÊN TỪ BS DƯƠNG SAU PHẪU THUẬT THAY KHỚP GỐI
Để khớp gối nhân tạo hoạt động ổn định và bền lâu, việc tuân thủ đúng các nguyên tắc vận động sau mổ là vô cùng quan trọng. Khi bạn bắt đầu tập luyện sớm và đúng cách, quá trình hồi phục sẽ nhanh hơn, giúp bạn sớm trở lại sinh hoạt thường ngày một cách an toàn và tự tin.
Ngoài ra, đừng quên những yếu tố khác cũng rất cần thiết như:
- Chăm sóc vết mổ đúng cách
- Phòng tránh biến chứng sau phẫu thuật Thay Khớp Gối
- Bảo vệ khớp gối nhân tạo lâu dài
=> Bác sĩ Dương khuyên bạn để chuẩn bị thật tốt cho hành trình điều trị của mình, nên chủ động tìm hiểu thêm về những nội dung này trong bài viết: “Phẫu Thuật Thay Khớp Gối Toàn Phần - Hướng Dẫn Chi Tiết Từ Bác Sĩ Chuyên Khoa 2 Trần Văn Dương”.
