PHẪU THUẬT THAY KHỚP HÁNG TOÀN PHẦN | BS Trần Văn Dương (TP.HCM)

BS TRẦN VĂN DƯƠNG CHIA SẺ VỀ THAY KHỚP HÁNG NHÂN TẠO

Dù bạn mới tìm hiểu phương pháp điều trị hay đã quyết định thay khớp háng toàn phần, thông tin sau sẽ hữu ích. Bài viết của Bác sĩ Chuyên khoa 2 Trần Văn Dương giúp bạn hiểu rõ lợi ích và giới hạn của phẫu thuật. Bạn cũng sẽ nắm được quy trình phục hồi sau thay khớp háng một cách chi tiết và thực tế.

 

 

Bác sĩ Trần Văn Dương là chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực phẫu thuật thay khớp háng tại TP.HCM. Ông đã thực hiện thành công hàng ngàn ca thay khớp háng trong hơn 30 năm công tác.

Với vai trò Trưởng khoa lâm sàng, BS Dương không chỉ trực tiếp phẫu thuật mà còn đào tạo và chuyển giao kỹ thuật tiên tiến. Ông luôn tận tâm chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm quý báu giúp bệnh nhân hiểu rõ hơn về điều trị. Nhờ vậy, người bệnh yên tâm và chuẩn bị tốt nhất cho hành trình phục hồi sau phẫu thuật.

GIẢI PHẪU KHỚP HÁNG

Khớp háng là một trong những khớp lớn và quan trọng nhất của cơ thể. Khớp háng thuộc loại khớp chỏm - ổ cối, cho phép vận động linh hoạt và chịu lực rất tốt.

• Ổ cối là phần hõm sâu thuộc xương chậu, còn chỏm xương đùi là đầu tròn của xương đùi. Hai cấu trúc này khớp với nhau tạo thành khớp háng.
• Bề mặt tiếp xúc của chỏm và ổ cối được phủ bởi sụn khớp trơn mịn, giúp giảm ma sát và đệm lực khi di chuyển.
• Màng hoạt dịch bao quanh khớp tiết ra một lượng nhỏ dịch bôi trơn, giúp khớp vận động nhẹ nhàng và trơn tru.
• Các dây chằng và bao khớp giữ cho khớp háng luôn ổn định, hạn chế trật khớp và chấn thương.

 

Hình minh họa khớp háng nhân tạo sau phẫu thuật Thay Khớp Háng

 

Cấu trúc vững chắc và linh hoạt của khớp háng giúp bạn đi lại, chạy nhảy và sinh hoạt hàng ngày dễ dàng. Khi khớp háng bị tổn thương hoặc thoái hóa, việc vận động sẽ trở nên khó khăn, gây đau và hạn chế chất lượng cuộc sống.

BS DƯƠNG CHIA SẺ NGUYÊN NHÂN GÂY ĐAU HÔNG PHỔ BIẾN

Đau hông kéo dài và hạn chế vận động thường do các bệnh lý ở khớp háng, đặc biệt là viêm khớp. Dưới đây là những nguyên nhân mà Bác sĩ Dương thường gặp nhất ở người bệnh:

• Thoái hóa khớp háng

Thoái Hóa Khớp Háng là nguyên nhân phổ biến nhất, xảy ra khi lớp sụn khớp bị mòn theo thời gian. Xương va vào nhau gây đau, cứng khớp. Bệnh thường gặp ở người trên 50 tuổi, người có tiền sử viêm khớp hoặc khớp háng phát triển bất thường từ nhỏ.

• Viêm khớp dạng thấp

Là bệnh lý tự miễn, khiến màng hoạt dịch bị viêm và dày lên, làm tổn thương sụn. Viêm mạn tính gây đau và hạn chế vận động khớp háng.

• Viêm khớp sau chấn thương

Xảy ra sau gãy xương hoặc chấn thương vùng háng, gây hư sụn và dẫn đến viêm khớp theo thời gian.

• Hoại tử vô mạch chỏm xương đùi

Hoại Tử Vô Mạch Chỏm Xương Đùi là tình trạng thiếu máu nuôi chỏm xương đùi, thường do trật khớp hoặc gãy xương. Xương bị hoại tử và sụp lún, gây đau và biến dạng khớp.

• Bệnh khớp háng thời thơ ấu

Một số dị tật bẩm sinh ở khớp háng tuy được điều trị từ nhỏ nhưng vẫn có thể gây thoái hóa khớp sớm khi trưởng thành. Đây là hậu quả của việc khớp phát triển bất thường.

 

Bác sĩ Dương cho biết lớp sụn khớp bị mòn trong Thoái Hóa Khớp Háng gây đau và cứng khớp

PHẪU THUẬT THAY KHỚP HÁNG TOÀN PHẦN LÀ GÌ?

Thay Khớp Háng Toàn Phần là phương pháp điều trị hiệu quả cho bệnh nhân bị Thoái Hóa Khớp Háng nặng. Lúc này, sụn khớp bị mòn gây đau, cứng và hạn chế vận động.

Trong phẫu thuật này:

• Chỏm xương đùi bị hư sẽ được Bác sĩ CK2 Trần Văn Dương cắt bỏ và thay bằng một ống kim loại đặt vào ống tủy xương đùi. Phần này có thể được cố định bằng xi măng xương hoặc gắn chặt tự nhiên.
• Trên ống kim loại, Bác sĩ Dương đặt một chỏm khớp nhân tạo bằng kim loại hoặc sứ, thay thế cho chỏm xương đùi cũ.
• Ổ cối của khung chậu cũng được làm sạch và thay bằng một ổ cối kim loại, có thể được cố định bằng vít hoặc xi măng.
• Lớp lót trượt bằng nhựa, sứ hoặc kim loại sẽ được đặt giữa chỏm và ổ cối, giúp khớp vận động trơn tru và giảm ma sát.

 

Trong phẫu thuật Thay Khớp Háng, phần xương sụn bị hư sẽ được Bác sĩ Dương cắt bỏ, thay thế bằng khớp háng nhân tạo

 

Phẫu thuật này giúp giảm đau, phục hồi vận động và cải thiện chất lượng sống rõ rệt cho bệnh nhân.

KHI NÀO CẦN PHẪU THUẬT THAY KHỚP HÁNG TOÀN PHẦN?

Bác sĩ Chuyên khoa 2 Trần Văn Dương thường chỉ định Thay Khớp Háng Toàn Phần cho những bệnh nhân có triệu chứng nặng. Bệnh ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hằng ngày. Bệnh nhân có thể được khuyến nghị phẫu thuật nếu:

• Đau hông, đau khớp háng kéo dài, gây khó khăn khi đi lại, cúi người hoặc đứng lâu
• Đau hông cả khi nghỉ ngơi, ngay cả ban đêm vẫn đau
• Cứng khớp háng, khó xoay trở hoặc nâng chân
• Điều trị bảo tồn như thuốc, vật lý trị liệu, dụng cụ hỗ trợ... không còn hiệu quả

Phẫu thuật sẽ giúp giảm đau rõ rệt, phục hồi vận động và nâng cao chất lượng cuộc sống.

 

Bác sĩ Dương thường chỉ định Thay Khớp Háng cho những bệnh nhân có triệu chứng nặng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hằng ngày

 

BAO NHIÊU TUỔI THÌ CÓ THỂ THAY KHỚP HÁNG?

Không có giới hạn cụ thể về tuổi tác hay cân nặng trong phẫu thuật Thay Khớp Háng. Bác sĩ Chuyên khoa 2 Trần Văn Dương sẽ chỉ định phẫu thuật dựa trên mức độ đau và hạn chế vận động, chứ không phụ thuộc vào độ tuổi.

• Hầu hết bệnh nhân được thay khớp háng nằm trong độ tuổi 50 - 80 tuổi
• Tuy nhiên, phẫu thuật cũng có thể được thực hiện ở người trẻ bị viêm khớp thiếu niên hoặc người cao tuổi có thoái hóa nặng

Điều quan trọng nhất là đánh giá tổng thể sức khỏe và nhu cầu vận động của từng bệnh nhân.

QUYẾT ĐỊNH PHẪU THUẬT THAY KHỚP HÁNG TOÀN PHẦN

Bác sĩ Dương sẽ thực hiện một cuộc đánh giá toàn diện, bao gồm:

• Khai thác tiền sử y khoa

Khám sức khỏe tổng quát và mức độ ảnh hưởng của cơn đau khớp đến sinh hoạt hàng ngày của người bệnh.

• Khám lâm sàng

Đánh giá phạm vi vận động, sức mạnh cơ quanh khớp và sự thẳng trục của khớp háng.

• Chụp X-quang

Xác định mức độ tổn thương, thoái hóa hoặc biến dạng của khớp háng.

Để đánh giá chính xác tình trạng khớp háng, Bác sĩ Dương có thể yêu cầu thêm các xét nghiệm như chụp cộng hưởng từ (MRI) nhằm kiểm tra xương và mô mềm.

Sau khi có kết quả, Bác sĩ Dương sẽ thảo luận về việc phẫu thuật Thay Khớp Háng Toàn Phần có phù hợp không? Các phương pháp khác như dùng thuốc hoặc vật lý trị liệu cũng sẽ được cân nhắc nếu cần.

Bên cạnh đó, Bác sĩ sẽ giải thích rõ các rủi ro và biến chứng tiềm ẩn trước và sau phẫu thuật. Điều này giúp bạn hiểu rõ và chuẩn bị tốt nhất cho quá trình hồi phục.

KỲ VỌNG SAU PHẪU THUẬT THAY KHỚP HÁNG

• Hiểu rõ lợi ích và giới hạn của phẫu thuật

Hiểu rõ những gì phẫu thuật thay khớp háng toàn phần có thể và không thể mang lại giúp bạn quyết định đúng đắn. Hầu hết bệnh nhân sau phẫu thuật đều giảm đau rõ rệt và cải thiện khả năng vận động hàng ngày.

• Vật liệu cấy ghép có thể bị mài mòn theo thời gian

Theo thời gian, vật liệu giữa các thành phần cấy ghép sẽ dần bị mài mòn. Tình trạng này diễn ra nhanh hơn nếu bạn vận động quá mức hoặc thừa cân. Điều đó có thể làm lỏng khớp và gây đau trở lại.

• Lưu ý tránh hoạt động mạnh để bảo vệ khớp háng nhân tạo

Để bảo vệ khớp háng nhân tạo bền vững, Bác sĩ Chuyên khoa 2 Trần Văn Dương khuyên nên tránh hoạt động mạnh. Hạn chế chạy bộ, tennis, bóng đá, nhảy hoặc các môn thể thao va chạm.

• Các hoạt động nhẹ nhàng giúp khớp háng ổn định

Hãy duy trì các hoạt động nhẹ nhàng và an toàn. Ví dụ như đi bộ, bơi lội, đạp xe, khiêu vũ hoặc chơi golf. Với lối sống lành mạnh, khớp háng nhân tạo có thể bền vững từ 15 đến 30 năm.

 

Bác sĩ Dương khuyên với lối sống phù hợp, khớp háng nhân tạo có thể bền vững trong nhiều năm

 

BIẾN CHỨNG CÓ THỂ GẶP SAU PHẪU THUẬT THAY KHỚP HÁNG

Các biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng khớp chỉ xảy ra dưới 2% trường hợp. Biến chứng lớn như nhồi máu cơ tim hay đột quỵ còn hiếm hơn. Người mắc bệnh mạn tính có thể đối mặt với nguy cơ cao hơn.

Trong số các biến chứng, nhiễm trùng là mối quan tâm phổ biến. Nhiễm trùng có thể xuất hiện ở vết mổ hoặc sâu quanh khớp nhân tạo. Nhiễm trùng xảy ra trong vài tuần hoặc thậm chí vài năm sau phẫu thuật. Nhiễm trùng nhẹ thường được điều trị bằng kháng sinh. Nhiễm trùng nặng có thể cần phẫu thuật lại và thay thế bộ phận nhân tạo.

Nhìn chung, tỷ lệ biến chứng sau phẫu thuật Thay Khớp Háng Toàn Phần rất thấp.

MỘT SỐ BIẾN CHỨNG SAU PHẪU THUẬT THAY KHỚP HÁNG

• Cục máu đông

Sau phẫu thuật Thay Khớp Háng, cục máu đông ở tĩnh mạch chân hoặc vùng chậu là biến chứng khá phổ biến. Nó có thể gây nguy hiểm nếu di chuyển đến phổi. Bác sĩ Dương sẽ áp dụng các biện pháp phòng ngừa cục máu động. BS Dương sử dụng thuốc chống đông máu, mang vớ áp lực, sử dụng bao khí nén cho chân, bài tập bơm cổ chân và khuyến khích vận động sớm sau mổ.

• Chiều dài chân

Một số bệnh nhân có cảm giác chân dài hoặc ngắn hơn sau mổ. Bác sĩ Dương sẽ điều chỉnh tối ưu để cân bằng ổn định. Nếu cần thiết, miếng lót giày sẽ giúp tạo cảm giác thoải mái hơn.

• Trật khớp háng

Trật khớp là biến chứng hiếm gặp, chủ yếu xảy ra trong vài tháng đầu sau mổ. Nếu trật khớp, thường có thể nắn lại mà không cần phẫu thuật. Trường hợp trật tái diễn có thể cần can thiệp lại.

• Các biến chứng khác

Tổn thương thần kinh, mạch máu, chảy máu, gãy xương hoặc cứng khớp có thể xảy ra, nhưng tỷ lệ thấp. Một số bệnh nhân cũng có thể còn cảm giác đau nhẹ sau phẫu thuật.

BẢY BƯỚC CHUẨN BỊ TRƯỚC PHẪU THUẬT THAY KHỚP HÁNG

Bác sĩ Dương lưu ý, chuẩn bị kỹ trước phẫu thuật thay khớp háng giúp ca mổ thuận lợi và hồi phục nhanh.

• Khám sức khỏe tổng quát

Đảm bảo bạn đủ điều kiện sức khỏe để tiến hành phẫu thuật Thay Khớp Háng. Nếu có bệnh tim mạch, thận hoặc bệnh lý nền khác, cần được bác sĩ chuyên khoa đánh giá thêm.

• Thực hiện các xét nghiệm cần thiết

Một số xét nghiệm như máu, nước tiểu, điện tâm đồ và X-quang phổi giúp bác sĩ đánh giá sức khỏe tổng thể trước phẫu thuật.

• Kiểm tra và chăm sóc da ở bên chân phẫu thuật

Thông báo cho Bác sĩ nếu bên chân phẫu thuật có trầy xước, phát ban hoặc vết thương hở. Da chân khỏe mạnh giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng sau mổ.

• Quản lý thuốc đang sử dụng

Khi chuẩn bị trước phẫu thuật Thay Khớp Háng, hãy cung cấp danh sách tất cả các loại thuốc bạn đang dùng. Một số thuốc cần ngưng hoặc điều chỉnh theo chỉ định của bác sĩ.

• Giảm cân nếu cần thiết

Nếu bạn đang thừa cân, giảm cân sẽ giúp làm giảm áp lực lên khớp háng mới và giảm nguy cơ biến chứng.

• Đánh giá và chăm sóc răng miệng

Nên hoàn thành các thủ thuật răng miệng lớn như nhổ răng hoặc điều trị nha chu trước phẫu thuật để tránh nhiễm trùng khớp háng.

• Kiểm tra hệ tiết niệu

Nếu có nhiễm trùng tiểu hoặc bệnh tuyến tiền liệt, hãy điều trị dứt điểm trước khi thay khớp háng.

 

 

CHUẨN BỊ NHÀ CỬA TRƯỚC KHI XUẤT VIỆN

Để quá trình hồi phục sau phẫu thuật Thay Khớp Háng thuận lợi, hãy lên kế hoạch điều chỉnh nhà cửa phù hợp. Bác sĩ Dương gợi ý chuẩn bị một số vật dụng hữu ích như sau:

• Chuẩn bị khung tập đi để sử dụng ngay sau mổ.
• Gắn thanh vịn chắc chắn trong phòng tắm và bồn tắm.
• Cầu thang có tay vịn để hỗ trợ di chuyển an toàn.
• Chuẩn bị ghế tắm chắc chắn để ngồi tắm dễ dàng.
• Lắp bệ nâng chiều cao bồn cầu có tay vịn
• Gối kê cho ghế, sofa và xe hơi để giúp bạn ngồi với tư thế đầu gối thấp hơn khớp háng.
• Trang bị dụng cụ gắp đồ để hạn chế cúi người.
• Dọn dẹp hết thảm rời và dây điện lỏng lẻo khỏi khu vực đi lại trong nhà.
• Nếu có thể, sắp xếp không gian sinh hoạt tạm thời ở tầng trệt để tránh leo cầu thang trong giai đoạn đầu.

 

Theo BS Dương, chuẩn bị nhà cửa đúng cách sẽ giúp hồi phục nhanh và an toàn sau phẫu thuật Thay Khớp Háng.

QUY TRÌNH PHẪU THUẬT THAY KHỚP HÁNG

Phẫu thuật Thay Khớp Háng thường kéo dài từ 1-2 giờ. Bác sĩ Dương sẽ loại bỏ phần sụn và xương hư tổn. Sau đó, BS sẽ đặt các thành phần khớp mới bằng kim loại, nhựa hoặc sứ để khôi phục chức năng và sự thẳng hàng của khớp háng.

 

Trong phẫu thuật Thay Khớp Háng, BS Dương loại bỏ phần sụn và xương hư tổn, thay thế bằng các thành phần khớp nhân tạo kim loại, nhựa hoặc sứ

 

QUÁ TRÌNH PHỤC HỒI SAU PHẪU THUẬT

Sau mổ, bệnh nhân sẽ được theo dõi tại phòng hồi sức vài giờ trước khi chuyển về phòng bệnh. Thành công của ca phẫu thuật phụ thuộc rất lớn vào người bệnh. Việc tuân thủ hướng dẫn chăm sóc và phục hồi chức năng trong những tuần đầu tiên sau mổ rất quan trọng.

 

NĂM ĐIỀU QUAN TRỌNG KHI CHĂM SÓC VẾT MỔ

VẬN ĐỘNG SAU PHẪU THUẬT

Tập vận động đúng cách là chìa khóa giúp bạn phục hồi nhanh chóng sau phẫu thuật. Vận động sớm sau mổ còn giúp phòng ngừa cục máu đông. Trong 3 - 6 tuần đầu, bạn có thể dần quay lại các sinh hoạt nhẹ nhàng. Cảm giác khó chịu khi vận động và về đêm vẫn có thể xuất hiện.

Chương trình vận động nên bao gồm:

• Tập luyện những động tác đơn giản ngay từ ngày đầu sau phẫu thuật. Xem hướng dẫn của BS Dương trong bài Hướng Dẫn Tập Luyện Vận Động Sau Phẫu Thuật Thay Khớp Háng. Tập các bài tập này mỗi ngày, tự tập hoặc nhờ hỗ trợ từ kỹ thuật viên vật lý trị liệu.
• Đi bộ tăng dần, từ trong nhà ra ngoài, để cải thiện khả năng di chuyển.
• Quay lại các hoạt động thường ngày như ngồi, đứng, leo cầu thang. Thực hiện đúng kế hoạch vận động sẽ giúp bạn nhanh chóng lấy lại sự linh hoạt và tự tin.

 

Luyên tập đi bộ tăng dần là một trong những bài tập vận động quan trọng sau phẫu thuật Thay Khớp Háng luôn được Bác sĩ Trần Văn Dương tư vấn.

 

PHÒNG TRÁNH CÁC VẤN ĐỀ SAU PHẪU THUẬT

• Cảnh giác với cục máu đông sau phẫu thuật

Tuân thủ đúng hướng dẫn của Bác sĩ Dương giúp bạn giảm nguy cơ cục máu đông trong những tuần đầu hồi phục. Bạn có thể cần tiếp tục dùng thuốc chống đông theo chỉ định. Hãy báo ngay cho bác sĩ nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

Dấu hiệu cục máu đông ở chân:

• • • Đau bắp chân hoặc đùi không liên quan đến vết mổ
    • Bắp chân đỏ, đau khi chạm
    • Sưng phù mới ở chân, đùi, mắt cá hoặc bàn chân

Dấu hiệu thuyên tắc phổi:

• • • Khó thở đột ngột
    • Đau ngực bất ngờ
    • Đau ngực khi ho

Nhận biết sớm và xử trí kịp thời sẽ giúp bạn hồi phục an toàn hơn.

• Phòng ngừa nhiễm trùng sau phẫu thuật thay khớp háng

Nhiễm trùng sau mổ có thể do vi khuẩn xâm nhập vào máu trong các thủ thuật nha khoa, nhiễm trùng đường tiểu, nhiễm trùng da. Cũng có thể do vệ sinh vết mổ kém, để vết mổ bị vấy bẩn hoặc ẩm ướt.

Dấu hiệu cảnh báo nhiễm trùng cần báo bác sĩ ngay:

• • • Sốt liên tục trên 37,8°C
    • Ớn lạnh
    • Vết mổ đỏ, sưng hoặc đau tăng dần
    • Chảy dịch từ vết mổ
    • Đau khớp háng tăng lên khi vận động hoặc nghỉ ngơi

• Phòng ngừa té ngã sau phẫu thuật

Té ngã trong vài tuần đầu có thể làm hư khớp háng mới và cần phải mổ lại. Cầu thang là nơi dễ té nhất, nên bạn cần hết sức cẩn thận. Hãy dùng gậy, nạng, khung tập đi, tay vịn, hoặc nhờ người hỗ trợ. Người bệnh cần hỗ trợ đến khi lấy lại thăng bằng và sức mạnh đủ tốt.

Bác sĩ Dương sẽ hướng dẫn bạn chọn đúng dụng cụ hỗ trợ và thời điểm an toàn để ngưng sử dụng.

• Một số lưu ý sau phẫu thuật

Để khớp mới hồi phục tốt và tránh trật khớp, bạn cần chú ý tư thế khi ngồi, cúi người hoặc nằm nghỉ, đặc biệt trong 6 tuần đầu. Nếu cần, bác sĩ cũng sẽ hướng dẫn bạn tư thế an toàn khi quan hệ tình dục.

Tùy theo phương pháp mổ, Bác sĩ và kỹ thuật viên vật lý trị liệu sẽ hướng dẫn cụ thể cho bạn những điều cần lưu ý.

 

Đừng ngần ngại hỏi Bác sĩ Trần Văn Dương để được tư vấn thời điểm và tư thế an toàn cho quan hệ tình dục sau phẫu thuật Thay Khớp Háng

 

NHỮNG THAY ĐỔI SAU KHI THAY KHỚP HÁNG

Sau phẫu thuật, bạn có thể cảm thấy tê da quanh vết mổ hoặc hơi cứng khi cúi người. Những cảm giác này thường giảm dần theo thời gian. Khớp háng mới có thể kích hoạt máy dò kim loại ở sân bay. Đừng quên thông báo trước với nhân viên an ninh nhé!

CÁCH BẢO VỆ KHỚP HÁNG NHÂN TẠO

Để khớp háng nhân tạo bền lâu, bạn hãy:

• Tập thể dục nhẹ thường xuyên để giữ sức mạnh và độ linh hoạt cho khớp.
• Thận trọng tránh té ngã hoặc chấn thương, vì gãy xương có thể khiến bạn phải mổ lại.
• Thông báo với nha sĩ về việc bạn đã thay khớp háng và hãy hỏi Bác sĩ Dương về việc dùng kháng sinh trước khi làm răng.

Đừng quên khám định kỳ và chụp X-quang theo dõi, ngay cả khi bạn thấy khớp hoạt động tốt. Nếu bạn muốn quan hệ tình dục sau mổ, đừng ngần ngại hỏi Bác sĩ Dương để được tư vấn thời điểm và tư thế an toàn nhé!